books on my mind: października 2014

środa, 29 października 2014

Łukasz Henel "On"


Przyznaję, że lubię się bać. Jako nastolatka byłam fanką horrorów, teraz, jako kobieta w dość statecznym wieku, raczej wybieram thrillery. Napisać dobrą książę, taką która nieźle przestraszy czytelnika jest trudno. Ten rodzaj literatury dzieli dość cienka i łatwa do przekroczenia granica, za którą zamiast straszyć autor rozbawia czy zniesmacza. Trudno jest zaskoczyć czytelnika, który widział i czytał już prawie wszystko. Książkowe straszydła bywają oklepane, a zbudowanie prawdziwego klimatu grozy jest prawdziwą sztuką. Dlatego też bardzo cieszę się, że coraz więcej polskich autorów świetnie znajduje się w tym gatunku. Coraz częściej na okładkach przeczytać możemy dopisek "powieść grozy".
Pewnej deszczowej i ponurej nocy poznański optyk Tomasz jedzie samochodem przez położone w pobliży Zielonej Góry lasy. Przy drodze widzi przemoczoną, zziębniętą dziewczynę. Wprawdzie nie podwozi autostopowiczów, jednak tym razem robi wyjątek i podwozi milczącą kobietę do pobliskiej wsi Wilki i tam wysadza. Kobieta odchodzi, a zdumiony Tomasz znajduje na siedzeniu wisiorek. Chcąc oddać go właścicielce, wyrusza za nią do pobliskiego lasu. I tak trafia do opuszczonego pałacyku, który robi na nim ogromne wrażenie. Już następnego dnia optyk postanawia postawić wszystko na jedną kartę - kupić budynek, odremontować go i stworzyć w nim luksusowy hotel. Wkrótce dowie się, że z tym miejscem wiążą się ponure legendy i co gorsze, wydaje się, że są one prawdą. 
Po książkę Łukasza Henela sięgnęłam zachęcona pełnymi zachwytów recenzjami jego innej powieści "Szkarłatny blask". Niestety bardzo się rozczarowałam. Sam pomysł na fabułę jest całkiem niezły. Podobała mi się także koncepcja zakończenia. Mimo tego, całość nie porywa. Budowanie nastroju to trudna sztuka, a w tej powieści nastrój można porównać do teatralnej dekoracji - są wszystkie elementy - stary pałac, stukające duchy, tragiczne śmierci i straszne legendy. Jednak wszystko to jest sztuczne. Nie udało się stworzyć wiarygodnego procesu narastającego wokół bohatera szaleństwa. Postacie są papierowe, mało wyraziste. Zastanawiam się, kim jest Tomasz. Jest słaby, rozchwiany i infantylny. Nie wyciąga wniosków, nie uczy się na błędach. Może jego postępowanie byłoby bardziej zrozumiałe, gdyby lepiej oddano magnetyczne przyciąganie pałacu? Albo gdyby lepiej uzasadniono taką, a nie inną osobowość bohatera. Autor czynił nieśmiałe wstawki w postaci wydarzeń z przeszłości Tomasza, jednak czynił to w taki sposób, że nie łączyły się one z fabułą, nie miały z nią związku, były oderwane od całości. Jednym słowem były zbędne. 
Łukasz Henel nie ma lekkiego pióra. Jest to szczególnie widoczne w pierwszej części powieści. Narracja prowadzona jest w pierwszej osobie, a styl pisania przypomina zapiski z pamiętnika nastolatka. Nie tworzą one opowieści, a sprawozdanie. Czytanie tego jest bardzo męczące. W drugiej części książki jest o niebo lepiej - albo autor się rozkręcił, albo ja się przyzwyczaiłam do stylu.
Jestem rozczarowana lekturą powieści "On". Sam pomysł jest niezły, ale teraz mam wrażenie, że zmarnowano jego potencjał. Pewnie przeczytam jeszcze ten chwalony przez blogerów "Szkarłatny blask", lecz podejdę do niego już z mniejszym entuzjazmem. Może w ten sposób uniknę rozczarowania, a może i dam się autorowi miło zaskoczyć. 

Łukasz Henel, On, Wydawnictwo Videograf, 2013, s. 288

poniedziałek, 27 października 2014

Katarzyna Puzyńska "Więcej czerwieni"


Czasem każdy mieszkaniec miasta ma ochotę zostawić za sobą miejski zgiełk i zaszyć się na cichej, spokojnej wsi. W naszej świadomości jest to miejsce spokojne, nieco leniwe i ciche. Jednak w Lipowie jest inaczej. To miejsce, jak magnez przyciąga morderców i trup ściele się tam gęsto. Ledwo opadły emocje po zimowym zabójstwie zakonnicy, a w pół roku później miejscowi policjanci znowu szukać będą mordercy. Do akcji po raz kolejny wkracza ekscentryczna Klementyna Kopp.
Ostatniego dnia lipca na drodze prowadzącej z Lipowa do kolonii Żabie Doły znaleziono okaleczone zwłoki miejscowej dziewczyny. Na miejsce został wezwany młodszy aspirant Daniel Podgórski oraz aspirant Grzegorz Mazur z Żabich Dołów. Policja kryminalna w Brodnicy do prowadzenia sprawy wyznaczyła Wiktora Cybulskiego i genialna Klementynę Kopp. Wszystko wskazuje na to, że morderstwo mogło być dziełem seryjnego zabójcy. Hipotezę tę potwierdza fakt, że wkrótce znaleziona zostaje kolejna ofiara.
"Więcej  czerwieni" to druga część opowieści o Klementynie Kopp i Danielu Podgórskim. Nie czytałam "Motylka", jednak nie przeszkadzało mi to w lekturze. Autorka nawiązuje do poprzedniej zagadki kryminalnej, jednak robi to w taki sposób, że nie zdradza szczegółów i nie odbiera przyjemności czytelnikom, którzy nie czytają jej książek w odpowiedniej kolejności.
Postacie w powieści są przerysowane - biało-czarne. Mamy nieco naiwnego, prostego Daniela, nazbyt wyrafinowanego Cybulskiego, śmiesznego aktywistę Żuka. Panie w tym kryminale są nieco bezbarwne, bez wyrazu. Wyjątkiem jest Klementyna Kopp. Wytatuowana policjantka ma być ekscentryczna i wybitna. Niestety, jej oryginalność mnie nie przekonuje i niestety nie widzę jej niezwykłości. Podrozdziały jej poświęcone ukazują nam dorosłą, humorzastą kobietę o mentalności dziecka. Nie kupuję jej.
Książka Katarzyny Puzyńskiej to przyjemny, lekki, nieco naiwny kryminał, napisany zgodnie z zasadami sztuki. Autorka jest niezłym, początkującym rzemieślnikiem i jestem przekonana, że z każdą powieścią będzie coraz lepiej. Wydawca na okładce porównał ją z Camillą Lackberg i tu muszę się zgodzić. Nie jestem fanką twórczości Szwedki, uważam ją za nieco szkolną. I podobnie jest w przypadku pani Puzyńskiej. Oprócz opanowania podstaw warsztatu w kryminale potrzebne jest coś nieuchwytnego, coś, co czyni powieść wyjątkową. Jednak ten rodzaj literatury ma szerokie grono zwolenników i jestem przekonana, że wiele osób zachwyci się książką "Więcej czerwieni". Warto wyrobić sobie swoje zdanie. 

Katarzyna Puzyńska, Więcej czerwieni, Prószyński i S-ka, 2014, s.559
Recenzja dla SzczecinCzyta.pl

niedziela, 19 października 2014

Mirosław Tomaszewski "Marynarka"


Każdego dnia podejmujemy niezliczone ilości decyzji. Jedne są błahe i nie mają większego znaczenia, inne mają wpływ na życie nasze i innych osób. Mimo, iż wszystko jest kwestią wypadku, to niekiedy przyjdzie nam ponosić konsekwencje naszych czynów. To, co wydarzyło się w przeszłości, ma wpływ na to, co dzieje się teraz. Dlatego jeśli chcemy poznać człowieka, powinniśmy poznać jego historię.
Wiele lat temu Adam był znany jako "Smutny" i realizował się jako lider punkrockowego zespołu Amnezja. Niestety to już przeszłość. Dziś 40-letni Adam próbował pracy we wszystkich trójmiejskich barach. Punkowa dusza buntuje się przeciwko rzeczywistości i kiepskiemu gustowi muzycznemu barowej klienteli. Pewnego dnia los stawia na jego drodze Ninę, błyskotliwą dziennikarkę "Głosu Bałtyckiego". To ona "odkurza" Smutnego i przypomina o nim dawnym fanom. Wkrótce Adam dostaje od miejscowego biznesmena Karola Jarczewskiego niezwykłą propozycję. Ma zostać szefem historycznego projektu "Powrót do przeszłości". Muzyk nie rozumie, dlaczego to właśnie on został wybrany przez Jarczewskiego, jednak podejmuje wyzwanie. W tym czasie Nina przyjmuje propozycję napisania książki o grudniu '70. Para wspólnie rozpoczyna podróż w przeszłość. Nie podejrzewają, że stali się właśnie pionkami w rozgrywkach politycznych i kryminalnych. Tu stawką jest nie tylko prawda historyczna, ale także honor, życie ludzkie i ogromne pieniądze.
Czytałam już wcześniej kryminały wykorzystujące wydarzenia z grudnia 1970. Na ich tle "Marynarka" wyróżnia się pozytywnie. Autor odrzuca zbędny sentymentalizm. Nie roztkliwia się nad swoimi bohaterami, ich historie opowiada nam w oszczędny, męski sposób. Każda z postaci nosi swój ciężar, autor nie dzieli ich na "dobrych" i "złych". Każdy z nich jest człowiekiem, któremu przyszło żyć w okrutnych czasach. Życie nie jest czarno-białe, ludzie nie są jednoznaczni, nie powinno się patrzeć na nich przez pryzmat jednego tylko wydarzenia,
Pierwsze rozdziały powieści mogą dezorientować czytelnika, jednak szybko wszystko układa się w spójną opowieść i wciągamy się w akcję. Powieść rozpoczyna się morderstwem, jednak nie jest typowym kryminałem. Dla mnie to opowieść o winie i odkupieniu. Bohaterowie Tomaszewskiego są mężczyznami z krwi i kości. Znają życie od podszewki, wiedzą, że nie wszystko jest oczywiste i że bardzo łatwo znaleźć się na dnie. W podobny, nieco męski sposób, zarysowana jest również postać Niny. Ona wie, czego chce od życia i zrobi wszystko, żeby osiągnąć swoje cele. Muszę przyznać, że podoba mi się również relacja pomiędzy nią a Adamem.
Mirosław Tomaszewski ma lekkie pióro, W "Marynarce" ujął mnie prostym, nieco suchym językiem. Autor nie ocenia swoich bohaterów, nie ułatwia identyfikowania się z nimi. Mimo tego szybko zaczynamy ich rozumieć i odczuwać do nich sympatię.
Warto rozmawiać o historii i o niej pisać. W przypadku tak nieodległej przeszłości jest to tym trudniejsze, że nadal budzi ona kontrowersje. Łatwo oceniać uczestników tych wydarzeń, szufladkować ich, jednak na tyle się znamy, na ile nas sprawdzono. Czy na nasze życiowe decyzje mógł wpłynąć fakt, że właśnie urodziło nam się dziecko, że dostaliśmy pracę marzeń lub wymarzone mieszkanie? Czy usprawiedliwia nas lęk o przyszłość rodziców czy własną? Właśnie, dlatego warto rozmawiać, poznawać, starać się zrozumieć. To klucz do przepracowania przeszłości i wyciągnięcia z niej wniosków.


Mirosław Tomaszewski, Marynarka, Wydawnictwo WAB, 2013, s. 430

wtorek, 14 października 2014

Anna Małyszko "Bestie i ofiary. Przemoc wobec kobiet w filmie współczesnym"


Problem przemocy wobec kobiet i jej usankcjonowania, tak w społeczeństwie, jak i w kulturze i tradycji, jest niezwykle aktualny. Dowodem na to mogą być kontrowersje, jakie w ostatnim czasie wzbudziła w Polsce próba ratyfikowania konwencji o zwalczaniu przemocy wobec kobiet. Środowiska prawicowe, zamiast skupiać się na tym, co najistotniejsze - obronie krzywdzonych, wytaczają argumenty o sprzeczności jej założeń z tradycją katolicką i narodową. To, co dziwi w tym najbardziej, to fakt, że najżarliwszymi przeciwniczkami tej konwencji okazały się posłanki prawicowe - kobiety. Co sprawia, że właśnie one stawiają się w roli obrończyń kultury przemocy? Gdzie tkwi źródło takiego sposobu myślenia? Odpowiedzi na podobne pytania szukać możemy w książce Anny Małyszko "Bestie i ofiary".
Przemoc towarzyszy człowiekowi od zawsze. Niegdyś była niezbędna do przetrwania, jednak wraz z rozwojem cywilizacji jej rola uległa zasadniczej zmianie. W cały zjawisku socjologicznym, jakim jest przemoc, szczególne miejsce zajmuje ta stosowana wobec kobiet. Jest ona głęboko zakorzeniona  w tradycji i kulturze. Anna Małyszko w pierwszych rozdziałach swojej książki prowadzi nas przez dawne wierzenia i mity. Pokazuje, jakie było miejsce kobiety w społeczeństwie patriarchalnym. Pokazuje, że przez wieki głęboko zakorzeniony obraz kobiety nie zmienił się. Wśród mężczyzn nadal jest "obcym", przeciw któremu kierowana jest agresja. Ma to przełożenie także na świat filmu. Zręczne manipulowanie obrazem przemocy i połączenie go z nagością i seksem zmieniło jej postrzeganie. W każdym człowieku jest pierwotna, prymitywna fascynacja przemocą, a obecnie, dzięki sztuce filmowej, może jako widz zmienić swój gniew i potrzebę agresji z przemocy rzeczywistej na fikcyjną. Sam fakt, że oglądając film zdajemy sobie sprawę, iż jest on fikcją, sprawia, że łatwiej nam zaakceptować brutalne obrazy. Niestety ma to swoje minusy, wielkie ilości okrucieństwa, jakie serwują nam twórcy filmowi uodparniają nas na ludzką krzywdę, spłycają wydźwięk tego, co widzimy, oswajają nas z przemocą. Ekranowa przemoc pozbawiona jest sensu, nie ma kontekstu moralnego czy społecznego. Często stanowi tylko pustą rozrywkę.
W "Bestiach i ofiarach" najwięcej miejsca autorka poświęciła samej przemocy, rozdziałów dotyczących związków z filmem jest mniej i są mniej obszerne. W pierwszej części poznajemy samo zjawisko przemocy w różnych ujęciach naukowych. Następnie autorka skupia się na przemocy wobec kobiet. Tłumaczy, jaki jest status kobiety we współczesnym społeczeństwie i omawia jego źródła. Wiele mówi o wierzeniach ludowych, mitach czy biblijnym obrazie kobiety i jej roli społecznej. Wywody te tłumaczą, skąd w środowiskach prawicowych, katolickich bierze się aprobata dla przemocy domowej, dlaczego stanowi ona tabu również w rozwiniętych społeczeństwach. Skąd skłonność do szukania winy w ofierze i usprawiedliwiania sprawcy?
W kolejnych rozdziałach Anna Małyszko omawia problem przemocy wobec kobiet na przykładach wybranych filmów. Bardzo interesujący jest klucz, według którego autorka dobrała tytuły - dzięki niemu na omawiany problem możemy spojrzeć bardzo szeroko. Mamy różne typy przemocy (gwałt, morderstwa, tortury, poniżanie) i jej sprawców, różne przesłanki, które nimi kierują, w końcu skrajnie różne typy ofiar. Jest to ciekawe, ponieważ pokazuje, jaki jest stosunek twórców filmu do społecznej roli kobiety w społeczeństwie - w jednym z omawianych dzieł kobiety biorą stosowaną wobec nich przemoc za objaw miłości i ze zrozumieniem przyjmują kolejne uderzenia.
Książka Anny Małyszko napisana jest w przystępny sposób - początek pisany jest językiem akademickim, im dalej w rozdziały, tym pióro staje się lżejsze. Mimo, iż zgadzam się z tezami postawionymi przez autorkę i przyjmuję większość jej argumentów, to momentami skrajnie feministyczne zadęcie, mówiące o niezwykłej wyjątkowości kobiet, niestety odbiera im nieco powagi. Jestem zwolenniczką równości płci. Część dotycząca przemocy jako zjawiska jest szeroko omówiona. Wszystko poparte jest bogatą bibliografią. Część dotycząca omówienia filmów zostawiła we mnie pewien niedosyt. Wiem, że wybrane tytuły są reprezentatywne, jednak przyznam, że chętnie przeczytałabym jeszcze o innych filmach. Można zarzucić autorce, iż opowiada treść omawianych filmów, jednak w mojej ocenie było to niezbędne do analizy tematu. Oczywiście warto obejrzeć te filmy przed lekturą "Bestii i ofiar", jednak mi te spojlery zupełnie nie przeszkadzają. Książkę Anny Małyszko przeczytałam z wielkim zainteresowaniem. 

Anna Małyszko, Bestie i ofiary. Przemoc wobec kobiet w filmie współczesnym, Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2013, s.241
Recenzja dla SzczecinCzyta.pl

środa, 1 października 2014

Stosik październikowy


Okazuje się, że ilość obowiązków, jakie przyniósł mi wrzesień nieco mnie przerosła. Kiedy w końcu mam wolną chwilę i próbuję poczytać, to błyskawicznie zamykają mi się oczy. Dopadło mnie także jesienne przeziębienie. Lecz mimo zimna, deszczu i krótszych dni kocham jesień. To moja ulubiona pora roku. Ma w sobie coś nostalgicznego i pięknego, No i w końcu mogłam wyjąć z szafy moją ulubioną dynię :D
Stosy książek do czytania na moim parapecie rosną. Od góry "Więcej czerwieni" Katarzyny Puzyńskiej. Zapowiada się niezły polski kryminał. Dalej "Pruska zagadka" Piotra Schmandta. Czytałam dość rozbieżne opinie na temat tej książki. Chciałabym wyrobić sobie własne zdanie. Podobała mi się powieść "Nos4a2" kingowego potomka Joe Hilla. Dlatego też chętnie przeczytam "Pudełko w kształcie serca". "Ptaszydło" Maxa Bentowa i "On" Łukasza Henela  zebrały niezłe recenzje. Mam nadzieję, że się nie zawiodę. 
Urodziłam się w Szczecinie, lecz uważam, że ukształtował mnie nie Szczecin, a Głębokie - dzielnica, w której się wychowywałam. Chętnie przeczytam książkę Marka Łuczaka "Szczecin. Warszewo, Osów, Głębokie" opowiadające o historii tych dzielnic. Jako, że dorosłe życie spędzam na Niebuszewie, dlatego wzięłam do kompletu "Szczecin. Niebuszewo, Niemierzyn".
No i na koniec moje dalsze zmagania z językiem niderlandzkim, czyli "Niderlandzki. Gramatyka" Katarzyny Wiercińskiej. Chciałabym znaleźć sposób, żeby treści zawarte w tej książce jakimś magicznym sposobem same znalazły się w mojej głowie. Jakieś rady. pomysły? :D

A żeby tradycji pierwszego dnia miesiąca na moim blogu stało się zadość, to życzę Wam wszystkim cudownej jesieni i wielu ciekawych książek do przeczytania :)