Philip Bialowitz, Joseph Bialowitz "Bunt w Sobiborze"

Czasami, chociaż bardzo rzadko, zdarza mi się przeczytać opartą na faktach książkę, której bohater budzi we mnie szczerą i głęboką antypatię.  Tak stało się w przypadku Philipa Bialowitza. Sytuacja ta jest o tyle trudna, że współczuję mu z powodu tego, co go spotkało. Cieszę się, że udało mu się przetrwać obozowe piekło. Gdyby nie to, że jego historia jest prawdziwa, tragiczna, i że ze względu na pamięć o pomordowanych należy o niej mówić i pamiętać, to rzuciłabym tę książkę, nie doczytawszy jej do końca. 

17-letni Fiszel przed wojną mieszkał w Izbicy. Miasteczko to było w 90%-ach zamieszkałe przez ludność żydowską. Rodzina Fiszela była bardzo religijna. Zajmowała się wypiekiem macy i przygotowywaniem koszernej żywności. W domu Bialowitzów nauka była najważniejsza. Starsi synowie studiowali, siostry również planowały dalszą naukę. Wszystko zmieniło się, kiedy wybuchła wojna.

Izbica stała się obozem przejściowym dla przywożonych z terenów całej Polski Żydów. Pozostawali oni przez jakiś czas w miasteczku, po czym trafiali do obozów w Bełżcu i Sobiborze. Do domów mieszkańców miasteczka dokwaterowywano kolejne przyjezdne rodziny. Z rodziną Bialowitzów zamieszkała bogata i wpływowa niegdyś rodzina Rosenbergerów. 

Wkrótce postanowiono całkowicie  pozbyć się żydowskich mieszkańców Izbicy. Rozpoczęły się łapanki i uliczne egzekucje. Złapani byli masowo wywożeni do Bełżca, a później do Sobiboru. Tych, którym udało się uniknąć transportów - zabijano. Tak zginęli rodzice Fiszela. On sam, wraz z rodzeństwem trafił do Sobiboru. 

W Sobiborze więźniowie zawiązali ruch oporu. Doprowadzili też do wydarzenia niezwykłego - zbrojnego powstania więźniów. Zabili część niemieckiej załogi obozu i uciekli.
Philip Bialowitz, jako jeden z nielicznych, przeżył i postanowił opowiedzieć swoja historię jak największej ilość osób. Robi to ze względu na pamięć o pomordowanych. Chce uświadomić ludziom, jakie skutki może mieć wojna. Możliwe, ze ta wiedza pozwoli uniknąć podobnych tragedii w przyszłości.
Nie chcę tu pisać, czym drażni mnie Philip Bialowitz. Pominę małostkowe z mojej strony myśli na jego temat. Uszanuję jego rodziców, przyjaciół i wszystkim, którym przyszło zginąć tak, w Sobiborze, jak i w innych nazistowskich obozach koncentracyjnych.
Niedawno przyszło mi rozmawiać o tym, jak dużo literatury dotyczącej Holocaustu czytam. Usłyszałam, że książki powinny sprawiać, że nasze życie staje się lepsze, a nie zasmucać. Nie możemy odwracać głowy od tego, co działo się podczas wojny. Powinniśmy wiedzieć i pamiętać o ludziach, których zwyczajne, spokojne życie przerwane zostało przez wojnę. Oni też woleliby nie wiedzieć o tym co ich spotkało. Ich niewiedza czasem doprowadzała do tego, ze ich tragedia była jeszcze większa. Myślę, że nie możemy unikać tego tematu. To co spotkało ich może spotkać każdego z nas. Wojna nie jest naszym wyborem, tak jak nie była wyborem ludzi w 1939 roku. Nie mamy wpływu na wielką politykę, ale powinniśmy wiedzieć i słuchać tego jak ostrzega nas historia. Zróbmy wszystko, żeby ta historia nigdy się nie powtórzyła.

Philip Bialowitz, Jospeh Bialowitz, Bunt w Sobiborze, Nasza Księgarnia, 2008